چالشی اساسی و مشترک میان مجلس اصولگرا و اصلاح‌طلب
به گفته مدیرمسئول روزنامه اصلاح‌طلب ابتکار، وقتی نهاد سیاست کار نکند، حکومت باید هزینه ضدکارکردی ساختارها را بپردازد و مردم هم با سفره‌های خالی و نداشتنِ امید به آینده این هزینه را می‌پردازند.
اعلمی همچنین رفع کاستی‌ها و ضعف نهادهای محلی نظیر شهرداری و استانداری‌ها جهت پیگیری امور محلی و اجرایی را از ملزومات تغییر دیدگاه و عرصه فعالیت نمایندگان از محلی به ملی خواند و البته با اشاره به یکی از چالش‌های نمایندگی در شهرهای بزرگ یادآور شد: بزرگ شدن حوزه‌های انتخاباتی عملا ارتباط مردم با نماینده را قطع می‌کند و این امر باعث کاهش مشارکت مردم در انتخابات است. با توجه به ظرفیت قانون اساسی کشور ما پیشنهادمان به مجلس این است که به سمت تناسبی شدن حوزه‌های انتخابی شهری حرکت کنیم.
از دید این پژوهشگر سیاستگذاری عمومی، در هر دوره نمایندگان قبلی و تجربه آن‌ها کامل از مجلس خارج شده و این امر به ثبات مجلس ضربه وارد خواهد کرد. البته در حوزه های تک‌کرسی، مساله متفاوت است و بسیاری از نمایندگان شهرستان‌ها مسائل محلی را در اولویت کاری خود قرار می دهند.
وی افزود: تنها تغییری که در این سال‌ها در نظام انتخابات حاصل شد کم شدن نصاب یا تغییر حوزه انتخابیه بود و هیچ وقت گره کور اصلاح نظام انتخابات باز نشد که در حال حاضر طرح ارائه شده اصلاح قانون انتخابات با تمام بالا و پایین‌ها می تواند پس از سال ها این گره را باز کند.
به گفته وی، حرکت به سمت انتخابات تناسبی و بزرگ کردن حوزه‌های انتخاباتی ملی‌تر شدن نمایندگان و رفع بحث‌های محلی و خُرد را که در عموم مجلس‌های اخیر دیده می‌شود به بار می‌آورد و رفع یکی از موانع اصلی قانون‌گذاری‌های موثر در سطح ملی را در پی خواهد داشت.
راهی که به نظام حزبی متکثر می‌انجامد
به گفته وکیلی این روزها آنچه در کف خیابان مشاهده می‌کنیم برآیند ناکارآمدی موجود در سطح حکمرانی کشور است. به مرور زمان در برخی ساختارها از جمله سیستم قانونگذاری به ضدکارکرد رسیدیم.
عضو هیات علمی دانشکده علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه طرح اصلاح قانون انتخابات موجب خارج شدن از شلختگی سیاسی خواهد شد تصریح کرد: مشارکت در انتخابات دو جنبه نخبگانی و عموم مردم دارد و در مشارکت عموم مردم اگر نوعی از تناسب وجود داشته باشد طبیعتا احساس اثر بخشی بیشتری خواهد شد.
به گفته صناعی، مردم انتخابات را به صورت یک وضعیت هزینه- فایده می‌دانند که هزینه آن مشارکت در انتخابات و فایده آن رای آوردن لیست مورد علاقه هر فرد، احساس همبستگی گروهی و گاهی پیام اعتراضی حاصل از عدم مشارکت است که به این ترتیب احتمالا با طرح مذکور مشارکت عمومی بیشتری در تهران را می‌توان انتظار داشت.
وکیلی: ساختار نظام انتخابات، ساختاری است که مجلس را زمین‌گیر خواهد کرد و تحولاتِ این روزها هم ناشی از وجود ناکارآمدی‌هایی در سطح حکمرانی و نهادهایی چون مجلس است
مهدی زینالو نیز در این نشست با اشاره به عدم استفاده کامل از ظرفیت‌های قانون اساسی در سال‌های گذشته گفت: از ابتدای انقلاب مدلی در قانون اساسی و بعد پایین‌دست پیش بینی شد که آن مدل اکثریتی با نصاب ۵۰درصد بود.
پیشنهاد الگوی تناسبی برای انتخابات؛ فهرست‌ها به جای افراد
وی با اظهار این گزاره که در افکار عمومی، این مجلس ۲۰ درصدی یا ۱۰ درصدی است و محقق‌کننده مردمسالاری نیست، بیان داشت: مجلس فعلی در شرایطی که نیاز مبرمی به کارکرد نهاد سیاست به‌عنوان بالانس‌کننده و متعادل‌کننده وجود دارد گاهی با اقدامات و بیانیه‌هایش به جای کمک به برون‌رفت از وضعیت پرچالش، کژکارکردهایی نشان می‌دهد و ساختار عملکرد مطلوبی ندارد.
در این نشست، محمد حسین اعلمی با آسیب‌شناسی نظام انتخاباتی موجود به تشریح پیش‌نویس اصلاح نظام انتخابات که بخشی از آن در اندیشکده حکمرانی شریف طراحی شده، پرداخت و در زمینه موانع مشارکت به خصوص در کلانشهرها گفت: وقتی احتمال برد یک لیست زیاد باشد، طرفداران لیستی که احتمال برنده شدن آن کم است، انگیزه مشارکت در انتخابات را از دست می‌دهند و همچنین لیست‌هایی که امید زیادی به برنده شدن دارند، اجازه ورود افراد بدون صلاحیت را به لیست می‌دهند و این عمل باعث پایین آمدن کارآمدی نمایندگان در مجلس شده است.
تغییری که نتوانست گره‌های کور نظام انتخابات را بگشاید
نماینده سابق مردم تهران افزود: مجلس از کار افتاده است و هیچ فرقی بین مجلس کاملا اصولگرا و مجلس اصلاح‌طلب اصولگرا نیست. هر دو به لحاظ ضریب کارآمدی در پایین ترین ضریب کارآمدی هستند و ساختار نظام انتخابات، ساختاری است که مجلس را زمین‌گیر خواهد کرد. در این شرایط طرح اصلاح قانون انتخابات به تکثر و تنوع صدا کمک می‌کند که خودش مقدمه ی کارآمدی است.
وی در پایان با بیان اینکه طرح اصلاح قانون انتخابات سبب ایجاد تعادل سیاسی جدید خواهد شد افزود: اگر این طرح را شورای نگهبان تایید کند چه بسا شاهد یک درجه اضافه‌تری از مخاصمه‌های پشت پرده داخل حزبی باشیم چون برای نمایندگان مهم می‌شود که در کدام لیست و حزب قرار گیرند.
